Ռիտա II
| Ռիտա II | |
|---|---|
| Ծնվել է | հունվարի 11, 1278[1] |
| Մահացել է | հուլիս 1333[2][1] (55 տարեկան) |
| Քաղաքացիություն | Բյուզանդական կայսրություն |
| Մասնագիտություն | գերիշխան |
| Ամուսին | Միքայել IX Պալեոլոգոս |
| Ծնողներ | հայր՝ Լևոն Գ, մայր՝ Կեռան |
| Զբաղեցրած պաշտոններ | Byzantine empress? |
| Երեխաներ | Theodora Palaiologina?, Անդրոնիկոս Գ Պալեոլոգոս, Anna Palaiologina? և Q22342963? |
 Rita of Armenia Վիքիպահեստում | |
Ռիտա II (հունվարի 11, 1278[1] - հուլիս 1333[2][1]), Բյուզանդական կայսրության հայազգի կոնսորտ-կայսրուհի։
Կիլիկիայի հայկական թագավորության թագավոր Լևոն III-ի և Կեռան թագուհու դուստրը։ Եղել է Բյուզանդական կայսրության կայսր Միքայել IX Պալեոլոգոսի կինը՝ դառնալով Բյուզանդական կայսրության կրտսեր կայսրուհի։ 1317 թվականին, կայսրուհի Իրինա Մոնֆերատցու մահվանից հետո, դարձել է գլխավոր և այդ պահի միակ կայսրուհին։ Կոստանդնուպոլսում առավել հայտնի է եղել Մարիա անվամբ։
Ամուսնություն և երեխաներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Հայոց Հեթում Բ-ի պատմությունը ներառված է «Խաչակրաց արշավանքների պատմության ժամանակացույցի» մեջ։ Համաձայն Ռիտայի ծննդյան վերաբերյալ պատմության, եղել է Թեոդորա արքայադստեր երկվորյակ և Հեթում Բ-ի քույրը[3]։
Պատմիչ Գեորգիոս Պախիմերոսը նշում է, որ Անդրոնիկոս II Պալեոլոգոսը բանակցություններ է վարել Լևոն թագավորի հետ, որն իր որդու Միքայել IX Պալեոլոգոսի համար փնտրում էր պոտենցիալ հարսնացու։ Լևոնը նրան առաջարկել է Ռիտայի թեկնածությունը, իսկ հարսանիքը տեղի է ունեցել 1294 թվականի հունվարի 16-ին։ Ամուսնության պահին հարսնացուն 16 տարեկան էր, իսկ փեսացուն՝ 17 տարեկան։
Ընդունելով ուղղափառություն՝ Ռիտան վերցրել է Մարիա անունը։ Ամուսնության ընթացքում նրանք ունեցել են չորս երեխաներ․
- Անդրոնիկոս III Պալեոլոգոս (1297 թվականի մարտի 25 – 1341 թվականի հունիսի 15),
- Մանուել Պալեոլոգոս, բռնակալ (մահացել է 1319 թվականին),
- Աննա Պալեոլոգինա (մահացել է 1320 թվականին), որն ամուսնացել է Թովմաս I Կոմնենոսի հետ, այնուհետև՝ Նիկոլայ Օրսինիի,
- Թեոդորա Պալեոլոգինա (մահացել է 1330 թվականից հետո), որն ամուսնացել է Բուլղարիայի Թեոդոր Սվետոսլավի թագավորի, իսկ այնուհետ՝ Միքայել III Շիշմանի հետ։
Կայսրուհի
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]1294-1317 թվականներին Ռիտան եղել է Բյուզանդական կայսրության կրտսեր կայսրուհի-կոնսորտ։ Գլխավոր կայսրուհին եղել է Իրինա Մոնֆերատցին՝ Անդրոնիկոս II—ի երկրորդ կինը և Միքայել IX-ի խորթ մայրը։ Սկսած 1303 թվականին, Անդրոնիկոսը և Իրինան ունեցել են տրաբեր արքունիքներ։ Գլխավոր կայսրուհու նստավայրը Կոստանդնուպոլսում էր։ Ռիտան դարձել է գլխավոր կայսրուհի, երբ 1317 թվականին մահացել է Իրինան։
Այդ կարգավիճակում նա մնացել է երեք տարի։ 1319 թվականին երկրորդ որդու մահը մեծ հարված է հասցրել կայսրուհուն։ Անդրոնիկոս արքայազնն ուներ սիրուհի, սակայն կասկածում էր նրան անհավատարմության մեջ։ Նա լրտեսներ էր նշանակել սիրուհու տան մուտքը հսկելու և հրամայել հարձակվել բոլոր նրանց վրա, որոնք կհամարձակվեն մուտք գործել։ Գիշերվա ուշ ժամին Անդրոնիկոսի սիրուհու տուն փորձել է մտնել Մանուել արքայազնը։ Լրտեսները հարձակվել են նրա վրա՝ գիշերվա մութի մեջ չճանաչելով արքայազնին և սպանել նրան։ Այդպիսով, կրտսեր արքայազնը մահացել է ավագ եղբոր հրամանով։
Պատահարը մեծապես ազդել է Միքայել IX-ի առողջության վրա, որը մահացել է 1320 թվականի հոկտեմբերի 12-ին։ Երկու մահվան դեպքերն էլ մեծապես խարխլել են Անդրոնիկոս II-ի և Անդրոնիկոս III-ի հարաբերությունները։ Պապի ու թոռան հակամարտության արդյունքում սկսվեց քաղաքացիական պատերազմ, որն ավարտվել է 1328 թվականին՝ Անդրոնիկոս III-ի հաղթանակով։ Այդ ընթացքում, այրիացած Ռիտան մեկնել է մենաստան, որտեղ դարձել է միանձնուհի՝ ստանալով «Քսենե» անունը։ Արդյունքում, Ռիտան մահացել է քաղաքացիական պատերազմից հետո 5 տարի անց։
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 MAK (польск.)
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Pas L. v. Genealogics — 2003.
- ↑ Maxwell, Professor Kathleen (2014 թ․ մարտի 28). Between Constantinople and Rome: An Illuminated Byzantine Gospel Book (Paris gr. 54) and the Union of Churches (անգլերեն). Ashgate Publishing, Ltd. ISBN 978-1-4094-5744-2.
Արտաքին հղումներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Her listing in "Medieval Lands" by Charles Cawley. The project "involves extracting and analyzing detailed information from primary sources, including contemporary chronicles, cartularies, necrologies, and testaments."
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ռիտա II» հոդվածին։ |
| ||||||
